ក្រោយពេលទទួលបានដំណឹងថា បារាំងចូលត្រួតត្រាព្រៃនគរព្រះបាទអង្គឌួងបានបញ្ជូនកងទ័ពមួយកងទៅកាន់ខេត្តមាត់ជ្រូក ក្នុងបំណង បង្ហាញថាទឹកដីកម្ពុជាក្រោមជាទឹដីរបស់កម្ពុជា ប៉ុន្ដែគួរឪ្យស្ដាយ បំណងនេះត្រូវអាកខានដោយព្រះអង្គឌួងចូលទិវង្គត នៅថ្ងៃទី ១៨ ខែតុលា ឆ្នាំ ១៨៦០ នារាជធានីឧដុង្គ។
Askcns Latest Questions
មូលហេតុដែលបារាំងចង់ដាក់អាណានិគមមកលើកម្ពុជាគឺ៖ បារាំងចាប់ចិត្តនឹងសម្រស់នៃប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានទេសភាពពណ៌ខៀវស្រងាត់ដូចជា ដំណាំ សណ្ដែក ល្ង ពោត និងបន្លែដែលលាយឡំជាមួយដើមឈើហូបផ្លែជាច្រើនប្រភេទ។ល។ បារាំងយល់ថា កម្ពុជាសម្បូរទៅទន្លែដែលមានចំនួនគនាគមន៍យ៉ាងសំខាន់សម្រាប់ដឹកជញ្ជូន ផលិតផលកសិកម្មទៅកាន់ទីផ្សារនៅអឺរ៉ុប។ បារាំងឃើញថា កម្ពុជាមានផ្ទៃដីកសិកម្មដ៏ច្រើនហើយមានចំនួនប្រជាជនតិច ដែលអាចឪ្យបារាំងបង្កើតជាដីដំណាំកសិកម្មទទួលបានផលច្រើន។ បារាំងដឹងថា កម្ពុជាសម្បូរទៅដោយព្រៃឈើ និងភ្នំ ប្រកបទៅដោយឈើដែលមានគុណភាពខ្ពស់រីឯនៅក្រោមដីសម្បូរទៅដោយធនធានរ៉ែជាច្រើនប្រភេទ។
បានជាមានចលនាបះបោរពេញផ្ទៃប្រទេសប្រឆាំងនឹងការ លើកក្សត្រអង្គវតីឪ្យឡើងសោយរាជ្យព្រោះដោយសារក្សត្រអង្គនេះពុំមានប្រជាប្រិយភាពផង ហើយថែមទាំងមានការច្រណែនពីព្រះអនុជពីរព្រះអង្គទៀតគឺអង្គសូនិងស៊ីវត្ថា។ នៅពេលដែលក្សត្រអង្គវតីរត់ចេញទៅបាងកកនៅឆ្នាំ ១៨៦១ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិបានទទួលរ៉ាប់រងកិច្ចការប្រទេសជាតិជំនួសអង្គវតី និងបានរុញច្រាសចលនាបះបោរដឹកនាំដោយស៊ីវត្ថាឪ្យថយទៅប៉ែកខាងជើងប្រទេស។
ក្សត្រអង្គវតី វិលត្រឡប់ពីសៀមមកក្រុងឧដុង្គវិញនៅខែមីនាឆ្នាំ ១៩៦២ បព្វជីតកាតូលិកមួយអង្គបានផ្ញើសារទៅកុងស៊ុលបារាំងនៅបាងកក ឪ្យជួយធ្វើអន្តរគមន៍ឪ្យក្សត្រអង្គនេះត្រឡប់មកមាតុភូតប្រទេសវិញ។
សន្និសញ្ញាបារាំងខ្មែរចុះថ្ងៃ ១១ សីហា ១៨៦៣ ធ្វើឡើងដោយ អគ្គទេសាភិបាលបារាំងប្រចាំកូសាំងស៊ីន ដឺឡាក្រង់ឌីឃែរ និងមហា ឧបរាជកម្ពុជា ព្រះបាទនរោត្តម។ សន្និសញ្ញាថ្ងៃទី ១១ ខែ សីហា ឆ្នាំ ១៨៦៣ មានអត្ថន័យជារួមគឺ កម្ពុជាយល់ព្រមទទួលយកបារាំងធ្វើជាអាណាព្យាបាលស្រប់ច្បាប់របស់កម្ពុជា រីឯបារាំងជាអ្នកការពារកម្ពុជា ពីការឈ្លានពានពីសំណាក់បរទេសខាងក្រៅ។
បានជាកិច្ចព្រមព្រៀងបារាំង កម្ពុជាឆ្នាំ ១៨៦៣ មានចរិតលក្ខណៈជាការដាក់ប្រទេសកម្ពុជាក្រោមអាណាព្យាបាលបារាំងព្រោះខ្លឹមសារនៃ សន្និសញ្ញានេះ មានចែងអំពើការជួយការពារប្រទេសកម្ពុជាដោយរក្សាទឹកដីមិនឪ្យមានការបាត់បង់តទៅទៀត។ ជាថ្នូមកវិញប្រទេសកម្ពុជា ត្រូវប្រគល់បុព្វពិសេសដល់បារាំងក្នុងការបោះទីតាំង និងការបង្កើតសាលាក្ដីនៅក្នុងប្រទេស ហើយថែមទាំងចាត់ឪ្យមានរេស៊ីដង់បារាំងនៅអមព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ។
+ បារាំងធ្វើកំណែទម្រង់សង្គមខ្មែរ ១៨៧៧ ដោយសារកត្តាសំខាន់ពីរ៖ កត្តាសេដ្ឋកិច្ចពាណិជ្ជកម្ម អស់រយៈពេល១៤ឆ្នាំមកហើយ ពាណិជ្ជកម្មបារាំងពុំអាចពង្រីកសកម្មភាពរកសីនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បានឡើយដោយសារប្រជាជនកម្ពុជារស់នៅតាមបែបប្រពៃណីសក្ដិភូមិ មិនចាប់អារម្មណ៍នឹងប្រព័ន្ធទីផ្សារ។ កត្តានយោបាយ នៅលើកត្តានយោបាយបារាំងរំពឹងថាអាច ពង្រីងអំណាចគ្រប់គ្រងរបស់ខ្លួននៅក្នុងឥណ្ឌូចិនត្រូវមានប្រព័ន្ធឯកភាពបែបបារាំងទាំងនៅក្នុងតំបន់និងទាំងក្នុងរចនាសម្ព័ន្ធសង្គម។ + នៅក្នុងកំណែទម្រង់នេះបារាំងមានទិសដៅចង់កែប្រែសង្គមប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់សក្ដិភូមិខ្មែរឪ្យទៅជាសង្គមមូលធននិយម ដែលជាប្រព័ន្ធ ទីផ្សារសេរីដូចជាសង្គមបារាំងដែរ។
គោលនយោបាយរបស់អាមេរិកក្រោយសង្រ្គាមលោកលើកទី២ មាន៖ ធ្វើឪ្យអាមេរិកមានឧត្តុមភាពខាងសេដ្ឋកិច្ច ដណ្ដើមតួនាទិផ្ដាច់មុខក្នុងវិស័យអាវុធបរិមាណ ពង្រីកឥទ្ធិពលក្នុងទ្វីបអឺរ៉ុបតំបន់មហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិករហូតដល់តំបន់ទ្វីបអាមេរិក តួនាទីជាអ្នកការពារលោកសេរី អនុវត្តនយោបាយទប់ទល់និងរុញច្រាន។
សន្និសីទយ៉ាលតាបានប្រព្រឹត្តទៅចាប់ផ្ដើមពីផ្ដើមថ្ងៃ ៤ដល់់ ១១កុម្ភៈ ១៩៤៥ ហើយសមាសភាពដែលចូលរួមមាន៖ សហរដ្ឋអាមេរិក(រ៉ូស្វែល) សហភាពសូវៀត(ស្ដាលីន) អង់គ្លេស (ឆឺឈីល) + ប្រធានបទដែលសំខាន់ៗគឺ៖ បញ្ហាប្រទេសអាឡឺម៉ង់ ក្រោយសង្រ្គាមលោកបានបញ្ចប់អាឡឺម៉ង់ត្រូវបានបែងចែកជាបួនតំបន់ត្រួតត្រាដែលស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតត្រារបស់ពួកប្រទេសមហាអំណាចទាំងបួនមានអាមេរិក សូវៀត អង់គ្លេស បារាំង។ បញ្ហាប្រទេសប៉ូឡូញ គឺជាទាក់ទងនឹងបញ្ហាជ្រើសរើសអ្នកដឹកនាំ និងគ្រប់គ្រងរដ្ឋាភិបាល ប៉ូឡូញ។ បញ្ហាសង្រ្គាមប្រឆាំងប្រទេសជប៉ុន គឺទាក់ទងនឹងការធ្វើសង្រ្គាមរបស់សហរដ្ឋមេរិកនៅប្រទេសជប៉ុន។ នៅក្នុងសន្និសីទនេះសហភាពសូវៀតបានសន្យាថា នឹងចូលរួមក្នុងសង្រ្គាមនៅជប៉ុនដែលដើម្បីដណ្ដើមមកវិញនូវសិទ្ធិរបស់ខ្លួនដែលបានបាត់បង់កាលពីឆ្នាំ១៩០៥ ដូចជាសិទ្ធិត្រួតត្រាផ្លូវដែកសិទ្ធិត្រួតត្រាតំបន់ម៉ាន់ជូរី នៃប្រទេសចិនការត្រួតត្រាមូលដ្ឋានសឹកនៅកំពង់ផែ តអាធូរ ភាគខាងត្បូងនៃកោះសាខាលឹននិងកោះរីស។
ភាពធូរស្រាល១៩៦៣-១៩៧៥មាន៖ ការភ័យខ្លាចគ្រោះថ្នាក់នៃមហន្ដរាយនុយភ្លេអ៊ែរ ប្រាក់ចំណាយលើសព្វាវុធយ៉ាងច្រើនសម្បើម មហាអំណាចទាំងពីរជួបការលំបាកផ្ទៃក្នុងជាច្រើន ការប្រណាំងប្រជែងរបស់ជប៉ុននិងអឺរ៉ុប ការអភិវឌ្ឍផ្នែកពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ់ ការលេបឡើងនៃកកិយលោក ហើយនឹងការរីកចម្រើននៃគំនិត “មិនចូលបក្សសម្ព័ន្អ”។